Radioactiviteit is overal. Iedereen wordt blootgesteld aan natuurlijke radioactiviteit: uit de ruimte (kosmische straling) en uit de aarde. Als je met het vliegtuig reist of als je wandelt of kampeert in de bergen. Het gaat hierbij om heel weinig straling. Daarnaast kun je blootgesteld worden aan straling bij gebruik van radioactieve materialen, bijvoorbeeld in een ziekenhuis, als patiënt of als werknemer, of in een kerncentrale. Als we het over radioactieve straling hebben, hebben we het over straling met een bepaalde energie, oftewel ioniserende straling. Daar valt ook röntgenstraling onder.
Radioactiviteit, ioniserende straling, kun je niet zien, maar je kunt het wel heel goed en nauwkeurig meten. Zo kunnen we professionals die met radioactiviteit werken en de rest van de bevolking goed beschermen tegen de ongewenste gevolgen ioniserende straling. NRG draagt hieraan bij door onderzoek naar nieuwe soorten dosimeters die de hoeveelheid straling van de drager van de meter is blootgesteld, meet. Tegenwoordig zijn er dosimeters beschikbaar waarop de blootstelling meteen afgelezen kan worden. NRG onderzoekt de functionaliteit en betrouwbaarheid van deze nieuwe dosimeters.
Een speciale groep werknemers zijn de artsen in ziekenhuizen die veel werken met röntgenstraling. Tijdens een behandeling moeten zij er op letten zo min mogelijk blootgesteld te worden aan röntgenstraling. Dat geldt in het bijzonder voor de ooglens; teveel straling kan leiden tot beschadiging van de ooglens. Daarom is er onder leiding van NRG een nationale richtlijn opgesteld voor het gebruik van een dosimeter die speciaal ontwerpen is voor de ooglens. Zo weet de arts steeds of hij de goede voorzorgsmaatregelen genomen heeft.
Geert-Jan de Haas
Programma-manager Nucleair Onderzoek
Medische isotopen zijn tegenwoordig niet meer weg te denken. Ze zijn van groot belang voor de behandeling van kanker en andere aandoening. De radioactieve straling doodt kankercellen. Bij de ontwikkeling van de behandeling is het belangrijk ervoor te zorgen dat de gevolgen voor gezond weefsel rond de tumor zo beperkt mogelijk blijven. Hiervoor doet NRG onderzoek aan modellen waarmee de gevolgen van straling op dat weefsel berekend kunnen worden. Met die kennis kunnen de gevolgen van de behandeling in de toekomst nog verder beperkt worden.
Ondanks alle voorzorgsmaatregelen kan niet uitgesloten worden dat er radioactiviteit in het milieu komt. Daarbij kan het gaan om heel grote hoeveelheden zoals Fukushima en Tsjernobyl of om een kleine lozing. Groot of klein: het is belangrijk om voorbereid te zijn. Het is voor de overheid belangrijk te weten hoe (snel) de radioactiviteit zich verspreid en wat zijn de effecten zijn voor mens en milieu. Daarvoor zijn computermodellen ontwikkeld waarmee lozingen van radioactiviteit in rivieren en kustwateren nagebootst kunnen worden. De modellen worden steeds weer verfijnd met nieuwe kennis over de eigenschappen radioactieve materialen in water: hoeveel wordt er bijvoorbeeld opgenomen door bijvoorbeeld vissen en planten, en welk deel blijft in het water. Samen met oa de Belgische collega’s worden de resultaten van simulaties met elkaar vergeleken en waar nodig de modellen aangepast.
De bodem en bouwmaterialen ‘ademen’ natuurlijke radioactiviteit uit. Iedereen heeft wel eens gehoord van radon in de kruipruimtes van huizen. In bepaalde concentraties kan radon schadelijk zijn voor de gezondheid. NRG staat voor de ontwikkeling van nieuwe meettechnieken waarmee sneller en nauwkeuriger de hoeveelheid radioactiviteit gemeten die ‘uitgeademd’ wordt. Samen met de bouwsector wordt gekeken hoe de hoeveelheid radioactiviteit uit bouwmaterialen verder terug gebracht kan worden.
Wilt u meer weten over stralingsbescherming? Dan bent u bij NRG aan het juiste adres. Onze deskundigen staan beschikbaar voor al uw vragen.